منوی دسته بندی

حل مسئله چیست؟

حل مسئله چیست؟

حل مسئله، مهارتی است که همه ی ما به نوعی آن را بلدیم، اما نه از نوع علمی اش را! همه ی ما بلدیم از پس مشکلات بزرگ و کوچیک برآییم و راه حل‌هایی را پیدا کنیم. اما اگر مشکل کمی بزرگتر باشد چه؟ اگر فکر کنیم که دیگر کاری از دستمان بر نمی آید چه؟

توانایی حل مسئله یک مهارت اساسی زندگی است و برای زندگی روزمره ما، در خانه، مدرسه و محل کار ضروری است. ما هر روز مشکلات را حل می کنیم بدون اینکه واقعاً به نحوه حل آنها فکر کنیم.

 به عنوان مثال وسط پیاده رو هستید، یهو باران می بارد و تصمیم می‌گیرید که به فروشگاه بروید. البته راه حل های زیادی وجود دارد. مثلا می توانید سریع بروید خانه و چترتان را بردارید. 

همچنین می توانید سوار اتوبوس یا ماشین شوید. ممکن است تصمیم بگیرید برای سوار شدن با اسنپ یا تاکسی تماس بگیرید، یا ممکن است تصمیم بگیرید یک روز دیگر بیرون بروید. هیچ راه درست و قطعی برای حل این مشکل وجود ندارد و افراد مختلف آن را متفاوت حل می کنند.

حل مسئله، فرآیندی است که در آن، ابتدا شما یک مشکل را تعریف می کنید، راه حل های مختلف و گزینه های روی میز را بررسی می کنید و یکی از آن ها را که به نظرتان مناسب است را انتخاب می کنید.

مهارت های خوب حل مسئله نه تنها در زندگی شخصی شما را توانمند می کند، بلکه در زندگی حرفه ای شما نیز حیاتی است. در اقتصاد جهانی که به سرعت در حال تغییر است، کارفرمایان اغلب حل مشکلات روزمره را برای موفقیت سازمانشان ضروری می دانند. 

برای کارکنان، حل مسئله می تواند برای توسعه راه حل های عملی و خلاقانه و نشان دادن استقلال و ابتکار عمل به کارفرمایان استفاده شود.

حل مسئله چگونه انجام می شود؟

توانایی حل مسئله یک مهارت است و مانند هر مهارت دیگری، هر چه بیشتر تمرین کنید، بهتر می شوید. حل مسئله یک فرآیند است. بیشتر راهبردهای حل مسئله، مراحلی را ارائه می دهند که به شما کمک می کند ابتدا مشکل را کاملاً شناسایی کرده و بهترین راه حل را انتخاب کنید. دو نوع اساسی راهبرد وجود دارد: الگوریتمی و اکتشافی.

راهبردهای الگوریتمی راهنمای سنتی گام به گام برای حل مسائل هستند. آنها برای حل مسائل ریاضی (ضرب و تقسیم، سپس جمع یا تفریق) یا در به خاطر سپردن ترتیب صحیح چیزها عالی هستند (مانند جهت حرکت عقربه‌های ساعت، ترتیب طلوع و غروب خورشید و فصل‌ها و…). این‌ الگوریتم ها زمانی بهترین هستند که یک مسیر واحد برای حل صحیح وجود داشته باشد.

اما وقتی هیچ راه حل واحدی برای مشکل شما وجود ندارد چه می کنید؟ روش های اکتشافی، راهنمایی های عمومی هستند که برای شناسایی راه حل های ممکن استفاده می شوند. یکی از محبوب ترین روش‌های اکتشافی که به راحتی قابل یادآوری است IDEAL است.

این راهبرد حل مسئله قابل انجام در برنامه‌ی ایمنی خودکشی است.

IDEAL

حل مسئله با روش IDEAL

راهبرد حل مسئله IDEAL بر اساس مدل برنسفورد و اشتاین (۱۹۹۳) می‌باشد.

این راهبرد بیان می‌کند که ما ۵ گام برای حل مسئله باید طی کنیم که هر گام با یک حرف مخفف از کلمه ی IDEAL مشخص می شود:

گام نخست: Identify the problem یا شناسایی مشکل

گام دوم: Define the context of the problem یا بیان و زمینه یابی مشکل

گام سوم: Explore possible strategies یا بررسی راه‌حل‌های ممکن

گام چهارم: Act on best solution یا انجام بهترین راه حل

گام پنجم: Look back and learn یا بازنگری و یادگیری از گذشته

در ابتدای راه ما دو مرحله اول را پیاده می کنیم. یعنی تشخیص وجود مشکل و شناسایی علت واقعی مشکل است. این ممکن است عجیب و بدیهی به نظر برسد، اما مشکلات مشابه ممکن است از رعلتهای مختلف به وجود بیایند، و علت واقعی ممکن است همیشه آشکار نباشد. برای حل واقعی مشکل، مهم است که بفهمیم چه چیزی شروع شده است.

بهترین راه برای شناسایی علت اصلی مشکل، پرسیدن سوال و جمع آوری اطلاعات است. اگر مشکل مبهمی دارید، بررسی حقایق مفیدتر از حدس زدن راه حل است. در مورد مشکل از خود سوال بپرسید. در مورد مشکل چه می دانید؟ چه چیزی را نمی دانید؟ آخرین باری که راه حلتان درست کار کرد کی بود؟ از آن زمان چه چیزهایی تغییر کرده است؟ کنجکاو باشید، سوال بپرسید، حقایق را جمع آوری کنید و به جای فرضیات، استنتاجات منطقی داشته باشید.

پس تا اینجا ما یاد گرفتیم که مشکل خود را تعریف کنیم و آن را علت یابی کنیم:

مثال: من میخواهم خانه‌ام را بفروشم اما خریدار پیدا نمی‌کنم. این مشکل من است.

حال بیایید آن را تعریف کنیم: مشکل اصلی من به فروش نرفتن خانه است. من می خواهم آن را بفروشم، اما نمی شود و وقت هم دارد می گذرد.

حال بیایید آن را علت یابی کنیم. در این مرحله تمامی شواهد موجود را باید بررسی کنیم و بنویسیم:

گچ کاری خانه قدیمی است، ممکن است بخاطر این باشد.

قیمت درخواستی من برای خانه بالاست…

یکی از امکلاکی ها بهم گفته بود خانه ات شش دانگ نیست.

مشتریان دائماً می گویند چرا دیوار آشپزخانه رنگ شده است.

شاید خانه ام طلسم شده باشد!

نکند نشتی آب داشته باشد و من ندانم؟

بروم مجدد از نزدیک بررسی کنم ببینم چه مشکلاتی دارد.

با ۲ نفر از املاکی ها بپرسم و علتش را جویا شوم.

مشاهده کردید؟ با نوشتن هر علتی که به ذهنتان می آید بالاخره می توانید منشأ اصلی مشکل را پیدا کنید.

 

راه حل ها

۳ مرحله نهایی در حل مسئله

گام سوم: Explore possible strategies یا بررسی راه‌حل‌های ممکن

در این مرحله با استفاده از یک کاغذ و خودکار و بارش فکری، تمامی راه حل‌هایی که به ذهنتان می رسد را بنویسید. حتی راه حل هایی که عجیب و خنده دار بنظر می آیند. پس همه ی راه حل های ممکن را بررسی کنید.

برای مثال: تعمیر لوله آب خانه/ کاهش قیمت خانه تا حد معقول/ساختن کمد برای خانه/ رنگ زدن مجدد و یک دست به دیوارها/ تعویض و روغن کاری پنجره ها/ پول دادن به املاکی ها برای تعریف بیشتر و بهتر/ دعا نوشتن!/ همراهی خود صاحبخانه با کسانی که از خانه بازدید می‌کنند/ زدن اطلاعات خانه بر در ورودی/ نوشتن بنر این خانه به فروش می رسد روبروی در، حفظ کردن مطلب برای بیان در مقابل مشتری ها و…

گام چهارم: Act on best solution یا انجام بهترین راه حل

حال از میان راه حل هایی که نوشته اید، راه حل هایی که بنظرتان خیلی دور هستند و بدرد نمی خورند را حذف کنید. راه حل هایی که باقی مانده اند را اجرا کنید. اینها بهترین راه حل ها هستند.

مثال: قیمت خانه را پایین آوردن/زدن بنر بر روی دیوار/ حفظ کردن مطلب برای بیان در مقابل مشتری ها/گول دادن به املاکی بهترین گزینه ها هستند.

گام پنجم: Look back and learn یا بازنگری و یادگیری از گذشته

حالا وقت آن رسیده است که راه  حل های های خود را بازبینی کنید. اگر راه حل هایتان جواب داد و خانه فروش رفت که هیچ… ولی اگر خانه فروش نرفت به مرحله ی علت یابی و زمینه یابی مشکل برمی‌گردیم. شاید بعضی علت‌ها را هنوز پیدا نکرده‌ایم. اینبار سعی می کنیم شواهد بیشتر و بهتری را به خصوص از مشتریان کسب کنیم.

پرسش های متداول
چرا با وجود تلاش زیاد، همیشه در حل مسئله شکست می‌خورم؟
شکست در حل مسئله اغلب به دلیل تمرکز روی راه‌حل‌های سریع یا تعریف نادرست از مشکل اصلی رخ می‌دهد. قبل از اقدام، وقت بگذارید و مسئله را از زوایای مختلف بررسی کنید. گاهی ما دنبال "راه‌حل" هستیم درحالی که هنوز "مشکل" را به درستی شناسایی نکرده‌ایم!
چطور هنگام مواجهه با مشکلات پیچیده خونسردی خود را حفظ کنم؟
تکنیک STOP (S: ایست): دست نگه دارید T (تنفس): ۳ نفس عمیق بکشید O (مشاهده): موقعیت را مانند یک ناظر بیرونی ببینید P (پیشروی): حالا با ذهنی آرام اقدام کنید
آیا برای هر مشکلی فقط یک راه‌حل درست وجود دارد؟
خیر! این باور غلط است که باعث می‌شود ما خود را محدود کنیم. راه‌حل‌های خلاقانه اغلب از ترکیب ایده‌ها یا حتی اشتباهات قبلی به دست می‌آیند. لیستی از تمام راه‌حل‌های ممکن (حتی غیرمنطقی‌ها) تهیه کنید، سپس بهترین را انتخاب نمایید.
چطور به کودکان حل مسئله را آموزش دهیم؟
از مسائل ساده روزمره شروع کنید (مثلاً: "اگر دوستت اسباب‌بازی‌ات را نخواست بدهد چه می‌کنی؟") داستان‌های مشکل‌محور بخوانید و از آنها بخواهید راه‌حل پیشنهاد دهند گام‌به‌گام پیش بروید: شناسایی مشکل → فکر کردن به راه‌حل‌ها → انتخاب → اجرا → بازبینی
اگر راه‌حل من جواب نداد چه کار کنم؟
شکست را بخشی از فرآیند بدانید (توماس ادیسون: "من شکست نخوردم، فقط ۱۰۰۰ راه که کار نمی‌کند را کشف کردم") علت را تحلیل کنید: آیا مشکل واقعی بود؟ اجرا ضعیف بود؟ شرایط تغییر کرد؟ از چرخه حل مسئله دوباره استفاده کنید: گاهی نیاز به بازتعریف مسئله داریم تمرین عملی: امروز یک مشکل کوچک زندگی را انتخاب کنید و این مراحل را انجام دهید: ۱. مشکل را دقیق تعریف کنید ۲. حداقل ۵ راه‌حل بنویسید (حتی احمقانه‌ها!) ۳. هرکدام را از ۱ تا ۱۰ امتیاز دهید ۴. بهترین را اجرا و نتیجه را ثبت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *